Η εξερεύνηση του νησιού µας, της Λέσβου, επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις για τους επισκέπτες του. Πέρα από την κλασσική οµορφιά που προσφέρει σε όσους επιδιώκουν τις διακοπές στις παράκτιες περιοχές του και την έντονη καλοκαιρινή ζωή η Λέσβος έχει ένα κρυµµένο θησαυρό που δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια να τον ανακαλύψει κανείς.
Το θαυµάσιο περιβάλλον της ενδοχώρας, τις ορεινές, ηµιορεινές και αγροτικές διαδροµές της, τα πλούσια δάση της, τους υδροβιότοπους, τα παραδοσιακά της χωριά που συντηρούν ακόµη ένα τρόπο ζωής που έχει πλέον ξεχαστεί στα αστικά
κέντρα.
Στο πλαίσιο του τοπικού προγράµµατος της κοινοτικής πρωτοβουλίας LEADER+: Λέσβος «Ο κόσµος µας σε ανάπτυξη» µε το συντονισµό από την Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης Λέσβου ΕΤΑΛ Α.Ε., και σε συνεργασία µε τους ∆ήµους του νησιού µας και τη Τοπική Ένωση ∆ήµων και Κοινοτήτων (ΤΕ∆Κ), έχει µελετηθεί και δηµιουργήσει ένα δίκτυο από 18 µονοπάτια στο νησί µας τα οποία µπορούν πλέον να περιηγηθούν επισκέπτες και κάτοικοι. Φιλοδοξία του σχεδίου αποτελεί ο στόχος να αναδειχθεί το νησί µας ως προορισµός περιηγητικού τουρισµού, αναδεικνύοντας έτσι τη µοναδικότητα της φύσης ενός νησιού που συνδυάζει µε αρµονία το βουνό και τη θάλασσα.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 1 (ΤΜΗΜΑ 1): Αγιάσος (Ηρώο) – Καμένο Αλώνι – Μάρμαρο – Όλυμπος
Απέναντι από το Ηρώο Πεσόντων (στη νότια είσοδο του χωριού) ξεκινά το λιθόστρωτο μονοπάτι που διασχίζει τα περιβόλια της περιοχής «Φολίδι – Καδή Βρύση», ανηφορίζει στα καστανοσωθύρια της περιοχής «Μιλαντρά» και ανταμώνει τον αγροτικό δρόμο στη θέση «Καμένο Αλώνι». Ο δρόμος προς τα δεξιά είναι αδιέξοδος, συναντά όμως το μονοπάτι στη θέση «Μάρμαρο» που σκαρφαλώνει στη βραχώδη κορυφή του Ολύμπου.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 1 (ΤΜΗΜΑ 2): Αγιάσος (Απέσος) – Πατσαβούρα – Μάρμαρο
Μπαίνουμε στο χωριό από τη νότια είσοδό του. Στρίβουμε δεξιά από το Αναγνωστήριο και την Αγιά Σωτήρα, περνάμε τη συνοικία «Απέσος» και ακολουθούμε το λιθόστρωτο μονοπάτι που χωρίζεται σε δυο κλάδους στη Βρύση Ηλιογραμμένου.
Ακολουθούμε το δεξιό κλάδο που φιδοσέρνεται μέσα από περιβόλια και καστανοσωθύρια περνώντας από τις περιοχές Άγιος Σπυρίδωνας και Πόλες, φτάνει στη βρύση της Πατσαβούρας. Παίρνουμε δεξιά τον αδιέξοδο αγροτικό δρόμο που οδηγεί στη θέση «Καμένο Αλώνι», όπου καταλήγει και το λιθόστρωτο μονοπάτι της Διαδρομής 1 (Τμήμα 1). Στη θέση «Μάρμαρο» ακολουθούμε το μονοπάτι που μας βγάζει στην κορυφή του Ολύμπου.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 2: Αγιάσος (Σφαγείο) – Καστέλι – Καρκαβούρα – Άγ. Δημήτριος
Πριν μπούμε στο χωριό από τη νότια είσοδό του, συναντούμε αριστερά μας το Καρναβαλικό Μουσείο – Εκθετήριο Ειδών Λαϊκής Τέχνης του Δήμου Αγιάσου. Στρίβουμε δεξιά, περνάμε τα παλιά Δημοτικά Σφαγεία και ακολουθούμε το λιθόστρωτο μονοπάτι που περνά από τον Άγιο Βασίλειο και ανηφορίζει μέσα από πευκοδάσος στην κορυφή του λόφου Καστέλι, απ’ όπου η θέα απλώνεται πανοραμική. Εκεί θα βρούμε το ξωκλήσι του Ταξιάρχη Μιχαήλ, υπολείμματα περιτείχισης μεσαιωνικού οχυρού, στέκι να ξαποστάσουμε και νερό να δροσιστούμε.
Λίγο πριν την κορυφή του λόφου και προς τα δεξιά μας, θα δούμε το ξωκλήσι του Αγίου Φανοουρίου, απ’ όπου ξεκινά μονοπάτι που κατηφορίζει μέσα στη ρεματιά και βγαίνει στο ρέμα της «Καρκαβούρας» που πηγάζει από τις παρυφές του όρους Όλυμπος και χαρακτηρίζεται από την πλούσια παρόχθια βλάστηση.
Στις απότομες πλαγιές της χαράδρας που διαρρέει φωλιάζουν σπάνια αρπακτικά πουλιά (λεπτομερής αναφορά στο ρέμα «Καρκαβούρας» γίνεται στην ενότητα «Φυσικό Περιβάλλον – Β1. Γενικά – Πευκώνας: Το πευκοδάσος (τσαμλίκι) της Μεγάλης Λίμνης». Ο δρόμος που ακολουθεί την κοίτη του ρέματος συναντά την παλιά επαρχιακή οδό Μυτιλήνης – Πολιχνίτου στο ύψος του Αγίου Δημητρίου με τα γραφικά καφενεδάκια, τα καταπράσινα περιβόλια και τα γάργαρα νερά.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 3: Αγιάσος (Άγ. Ιωάννης) – Άγ. Κωνσταντίνος – Άγ. Ευστράτιος – Παναγιούδα – Σανατόριο
Μπαίνουμε στο χωριό από τη νότια είσοδό του. Στρίβουμε δεξιά από το Αναγνωστήριο και την Αγιά Σωτήρα, περνάμε τη συνοικία «Απέσος» και ακολουθούμε το λιθόστρωτο μονοπάτι που χωρίζεται σε δυο κλάδους στη Βρύση Ηλιογραμμένου. Ακολουθούμε τον αριστερό κλάδο που περνά από τα ξωκλήσια Άγιο Ιωάννη, Άγιο Κωνσταντίνο, Άγιο Ευστράτιο και Παναγιούδα στη θέση Μπιτζίλια, διασχίζει το πευκοδάσος αφήνοντας αριστερά του ένα παλιό νεκροταφείο και βγαίνει στον επαρχιακό δρόμο Αγιάσου – Μεγαλοχωρίου λίγο πιο κάτω από το Σανατόριο.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 4: Αγιάσος – Άγιος Γεώργιος – Άγιος Πανέρας – Τσολέκος – Άντρια
Αφού περάσουμε τη γραφική Πλατεία Αγοράς, ανηφορίζουμε προς τα δεξιά τα καλντερίμια της συνοικίας «Μπουτζαλιά», περνάμε το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου (Καβίκου) και βγαίνουμε στην επαρχιακή οδό Αγιάσου – Μεγαλοχωρίου. Λίγο παραπάνω συναντάμε το ξωκλήσι του Αγίου Πανέρα και από κει παίρνουμε το λιθόστρωτο μονοπάτι που διασχίζει την περιοχή «Πάτμα».
Από δω ξεκινά ένα πολυδαίδαλο δίκτυο αγροτικών δρόμων και μονοπατιών που καλύπτει την ευρύτερη περιοχή.
Στο πρώτο τρίστρατο που θα συναντήσουμε, ο αγροτικός δρόμος προς τα αριστερά μας οδηγεί στη θέση «Καλάμι» ενώ δεξιά μας υπάρχει λιθόστρωτο στενό μονοπάτι που βγαίνει στον αγροτικό δρόμο της περιοχής «Δούκαρ’ Πεύτσ’». Συνεχίζουμε το δρόμο μας που οδηγεί στην ελαιόφυτη περιφέρεια «Λιάκας» και συναντούμε το δεύτερο τρίστρατο, όπου ανταμώνουν το λιθόστρωτο του «Τσολέκου» που κατηφορίζει στα «Άντρια» και ο αγροτοδασικός δρόμος που οδηγεί στη θέση «Δούκαρ’ Πεύτσ’». Παίρνοντας το δρόμο προς τα δεξιά συναντούμε αριστερά μας το λιθόστρωτο μονοπάτι του «Καρυώνα» που κατηφορίζει κι αυτό προς τα «Άντρια», στη συνέχεια περνάμε από την περιοχή «Περιστεριές» απ’ όπου απλώνεται μαγευτική θέα του κάμπου Ευεργέτουλα, του κόλπου Γέρας, της χερσονήσου Αμαλής, του πορθμού Μυτιλήνης και των Μικρασιατικών παραλίων, και παραπέρα ανταμώνουμε τον αγροτικό δρόμο του «Ψωριάρη» που ξεκινά πάνω από το Σανατόριο και διασχίζοντας την περιοχή «Άντρια» κατεβαίνει μέχρι τον κάμπο του Ευεργέτουλα.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 5: Αγία Μαρίνα - Ροκάνη - Πρόβασμα - Παναγία Αμαλής - Τσεκούρια - Πηγές Κρατήγου - Μύλοι - Ροκάνη Αγία Μαρίνα
Η διαδρομή: Η Διαδρομή ξεκινά από το χωριό Αγία Μαρίνα στις ανατολικές υπώρειες και ανηφορίζει μέσα στα πεύκα. Διέρχεται από περιοχές με απεριόριστη θέα, ώσπου μέσα στο πυκνό δάσος συναντά το μικρό οροπέδιο της Παναγίας της Αμαλής. Η κατάβαση γίνεται από άλλο μονοπάτι, ώσπου να συναντήσει το υδροσυλλεκτικό σύστημα της νότιας πόλης. Ο κύκλος κλείνει, με βόρεια πορεία, μέσα στο πευκοδάσος. Η διαδρομή διασταυρώνεται με δύο ρυάκια και τρία ξύλινα γεφύρια που φτιάχτηκαν για να περνούν απέναντι οι πεζοπόροι. Στη θέση Πρόβασμα, υπάρχει κιόσκι για στάση με θέα το αεροδρόμιο του νησιού, την πόλη Μυτιλήνης, αλλά και την Παναγιούδα. Πιο κάτω υπάρχει μια εποχιακή λίμνη, που γεμίζει ανάλογα με τις βροχοπτώσεις.
Παναγία Αμαλή: Το απόλυτο ησυχαστήριο στο κέντρο ενός πυκνόφυτου πευκοδάσους στο βουνό της Αμαλής. Λέγεται ότι η σημερινή μορφή του πετρόκτιστου ναού προέκυψε από τα θεμέλια ενός παλαιότερου. Το ΝΑ τμήμα της εκκλησίας είναι φτιαγμένο από περιδοτίτες και ένθετα τούβλα ενώ φιγουράρει και μία γραφική στέρνα.
Πηγές Κρατήγου: Αρχικά θα συναντήσετε επιβλητική αψίδα να δηλώνει ότι εκεί κάποτε βρισκόταν το οθωμανικό υδραγωγείο και αποτελεί κατάλοιπο ενός παλιού υδρόμυλου (υδατόπυργος). Εκεί μπορούμε να παρατηρήσουμε την περίτεχνα σκαλισμένη πετρά στην κορυφή της αψίδας η αλλιώς το «κλειδί» καθώς είναι ο λίθος που κρατάει την κατασκευή όρθια. Στη συνέχεια θα συναντήσετε λιθόστρωτο χώρο που αποτελεί το τεχνικό έργο συγκέντρωσης νερών ύδρευσης το οποίο κατασκευάστηκε το 1899 με σκοπό να συγκεντρώνει τους πολυάριθμους χείμαρρους μέσα από το φαράγγι του χείμαρρου «Λαγκάδα» της περιοχής σε ένα κεντρικό αγωγό που περνάει από κάτω. Αποτελεί πραγματικό μνημείο υδραυλικής μηχανικής. Στη διαδρομή σας θα παρατηρήσετε την επίσης ενδιαφέρουσα σειρά εναπομενόντων στοιχείων 11 υδατόπυργων του παλιού υδρομυλικού συστήματος που εκμεταλλεύονταν την ορμή του νερού. Σήμερα ο αγωγός οδηγεί το νερό στο δίκτυο ύδρευσης των νοτίων προαστίων της πόλης.
Η διαδρομή σε συμπιεσμένο αρχείο τύπου .kmz
The route: The Route starts from the village of Agia Marina in the eastern foothills and climbs up through the pine trees. It passes through areas with unlimited views, until it meets the small plateau of Panagia Amali in the dense forest. The descent continues, until you meet the water collection system of the southern city. The circle closes, with a north course, in the pine forest. The route is crossed by two streams and three wooden bridges built for hikers to cross.
At the site of Provasma there is a kiosk for a rest with a view of the airport, the city of Mytilini, but also Panayouda. Further down there is a seasonal lake.
Panagia Amali: The ultimate retreat in the center of a dense pine forest on the mountain of Amali. It is said that the present form of the stone-built temple arose from the foundations of an older one. The SE part of the church is made of peridotite and inlaid bricks, while it also features a picturesque cistern.
Kratigos Springs: At first you will come across an imposing arch indicating that the Ottoman aqueduct was once located there, a remnant of an old water mill (water tower). There we can observe the elaborately carved stone at the top of the arch or otherwise the “key” as it is the stone that keeps the structure upright. Then you will come across a stone-paved area that is the technical work of gathering water which was built in 1899 with the purpose of gathering the numerous streams through the gorge of the “Lagada” stream of the area into a central conduit that passes below. It is a real monument of hydraulic engineering. On your way you will notice an interesting series of 11 water tower remaining of the old watermill system that exploited the momentum of the water. Today the pipeline leads the water to the water supply network of the southern suburbs of the city.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 6: Πηγή - Παναγιούδα - Παλιοχώρι - Ρέμα Ταύρου - Οροπέδιο Ταύρου - Άγιος Χαράλαμπος – Παναγιούδα – Κώμη – Πηγή
Η διαδρομή: Από την Πηγή, γίνεται το ξεκίνημα προς τη σειρά οροπεδίων με το όνομα «Ταύρος», με ανάβαση στο πρώτο και αντιπροσωπευτικότερο, αυτό του Αγίου. Πρώτη στάση στην Παναγιούδα, και κατόπιν πορεία που διέρχεται από το Παλιοχώρι, θέση παλιού οικισμού, με τη μικρή κρήνη. Η Διαδρομή κινείται παράλληλα με τη ρεματιά, και γίνεται πιο ανηφορική μέσα σε έναν ελαιώνα με πεζούλες. Την ελιά διαδέχεται το πεύκο, ώσπου προβάλλουν οι γκρεμοί από πέτρωμα ιγνιμβρίτη, που απαρτίζουν το οροπέδιο. Το επίπεδο του σχηματισμού είναι αποκαλυπτικό. Πάνω στο βραχώδες έδαφος, ανάμεσα από ανεμοδαρμένα πεύκα και ογκώδεις βράχους, το μονοπάτι της Διαδρομής οδηγεί στο δημοφιλές ξωκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους, στο ανατολικό πρανές. Η περιοχή συνδέεται με θρησκευτικούς εορτασμούς σημαντικούς για το νησί. Η επιστροφή γίνεται από το ίδιο μονοπάτι αλλά στη θέση Παλιοχώρι η διαδρομή διακλαδίζεται νότια προς το χωριό Κώμη και από εκεί πίσω στην Πηγή.
Η Πηγή: Τυπικός παραδοσιακός αγροτικός οικισμός, χτισμένος γύρω στα 1780, διαρρέεται από τον χείμαρρο Τενέγια. Το μεγάλο συμπαγές τμήμα του οικισμού σκαρφαλώνει στην πλαγία που βρίσκεται στην βόρεια όχθη του Τενέγια και μια μικρή συστάδα κτισμάτων βρίσκεται πιο ανατολικά στην νότια όχθη του χειμάρρου. Σ’ αυτόν τον οικισμό το κέντρο συνάντησης των κατοίκων είναι η μικρή επικλινής πλατεία από την οποία διέρχεται και ο επαρχιακός δρόμος προς Κώμη, με τον πλάτανο στο κέντρο και γύρω η εκκλησία καταστήματα και καφενεία. Στην Πηγή η πλακόστρωτη πλατεία και τα στενά σοκάκια προσφέρουν μοναδική φιλοξενία και εντυπωσιακούς περιπάτους στους επισκέπτες.
Ο Άγιος Χαράλαμπος: Το έθιμο των ζευγάδων αφορά το πανηγύρι που γίνεται στο εξωκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους. Με αυτή την γιορτή φτάνει ως τις μέρες μας αναλλοίωτη, μακρόχρονη παράδοση των ζευγάδων που τιμούσαν με ιδιαίτερα εντυπωσιακές εκδηλώσεις τον προστάτη τους, τον Άγιο Χαράλαμπο. Το πρωί της Παρασκευής ο ταύρος οδηγείται, υπό τους ήχους της παραδοσιακής μουσικής, μπροστά στο σπίτι του «πρωτοζευγά», του προέδρου του Μορφωτικού Σωματίου που διοργανώνει το πανηγύρι ή του «δωρητή» εκείνου δηλαδή που πρόσφερε τα χρήματα για να αγοραστεί ο το ζώο. Αρχίζει ο στολισμός του ζώου με τα ομορφότερα άνθη της λεσβιακής γης. Σχηματίζεται πομπή πίσω από τα λάβαρα και τα μουσικά συγκροτήματα και αρχίζει η περιφορά της εικόνας του «Γέρου» όπως αποκαλούν οι ντόπιοι τον Άγιο Χαράλαμπο. Η περιφορά ξεκινά από την πλατεία της Πηγής, περνά από το χωριό Κώμη και καταλήγει πάλι στην Πηγή. Ακολουθεί το «ραχμάνι», ιππικοί αγώνες στον κυκλικό ιππόδρομο στο οροπέδιο του Ταύρου.
Η Κώμη: Στην Κώμη πριν από την ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε τον Μικρασιατικό πόλεμο ο πληθυσμός ήταν αμιγώς τουρκικός. Κτίσματα που παραπέμπουν σ’ εκείνη την εποχή είναι το τζαμί το παλαιό ελαιοτριβείο και η κρήνη που είναι γνωστή ως βρύση των Πεχλιβάνηδων τα οποία μαγνητίζουν τα βλέμματα των επισκεπτών.
Η διαδρομή σε συμπιεσμένο αρχείο τύπου .kmz
Τhe route: From Pigi, the hiker starts to climb to the plateau of Agios Charalampos. First stop in Panagiouda, and following the route passes through Paliohori, the site of an old settlement, with the a small fountain. The Route is parallel to the Teneya stream and becomes more uphill through a terraced olive grove. The olive trees are followed by pine trees, until the cliffs of ignimbrite rock, which make up the plateau, emerge. The formation is revealing. On the rocky ground, between windswept pines and massive rocks, the path leads to the popular chapel of Agios Charalambos, on the eastern slope. The area is associated with religious celebrations important to the island. The return is made by the same path but at Paliochori the route turks south to the village of Komi and from there back to Pigi
Pigi: Typical traditional rural settlement, built around 1780, flows through the stream of Teneya. The compact part of the settlement climbs the slope on the north bank of the Teneya stream and a small cluster of buildings is further east on the south bank. In this settlement, the residents’ meeting center is the small sloping square with the plane tree in the center and around the church shops and cafes. In Pigi, the cobbled square and narrow alleys offer unique hospitality and impressive walks to visitors.
Agios Charalampos: The custom of ZEVGADES takes place in the chapel of Agios Charalambos. With this celebration, an unchanged, long-standing tradition of zervgades – horse riders honoring their patron, Agios Charalambos, with particularly impressive events, reaches our days. On Friday morning, the selected bull for sacrifice is led, under the sounds of traditional music, in front of the house of the “first zevga”, the president of the Educational Association that organizes the festival or the “donor”, i.e. the one who offered the money to buy the bull. The animal is decorated with the most beautiful flowers of the lesbian land. A procession is formed of the image of the “Old Man” as the locals call Agios Charalambos behind the banners and musical bands. The procession begins from the square of Pigi, passes through the village of Komi and ends again in Pigi. The next celebration is the “rahmani”, horse races in the circular racecourse on the Taurus plateau
Komi: In Komi before the exchange of populations that followed the Asia Minor War, the population was purely Turkish. Buildings that refer to that time are the mosque, the old olive press and the fountain known as the Pehlivanis fountain, which captivate the eyes of visitors.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 7: Παραλία Θερμής - Προϊστορικός Οικισμός - Πύργοι Θερμής - Παναγία Τρουλωτη - Λουτρόπολη Θερμής – Παραλία
H διαδρομή από τον οικισμό της Προϊστορικής Θερμής και συνεχίζει με γενική ανατολική πορεία μέσα στους ελαιώνες στους Πύργους Θερμής. Πρώτη στάση στην Παναγία Τρουλωτή και παροχή πόσιμου νερού. Στη συνέχεια η διαδρομή κινείται βόρειο ανατολικά μέσα από ελαιώνες στην Λουτρόπολη Θερμής. Η διαδρομή καταλήγει στη Λουτρόπολη αλλά ο επισκέπτης μπορεί να κατηφορίσει τον επαρχιακό δρόμο που καταλήγει στις ιστορικές εγκαταστάσεις λουτροθεραπείας του Σάρλιτζα, στην Παραλία Θερμής.
Προϊστορικός οικισμός Θερμής: Στον τόπο αυτό της θεραπείας λατρευόταν η θεά Άρτεμις η Θερμία. Ο σπουδαίος αυτός οικισμός ήρθε στο φως μετά από ανασκαφές της Βρετανικής Σχολής Αθηνών μεταξύ των ετών 1929-1933. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως μια πόλη πρώιμου αστικού χαρακτήρα σε επτά διαδοχικές οικοδομικές φάσεις της Πρώιμης (3200 – 2400 π.Χ.), Μέσης και Ύστερης Χαλκοκρατίας (2000- 1300 π.Χ.).
Πύργοι Θερμής: Οι πύργοι παρουσιάζουν οχυρωματικά χαρακτηριστικά, όπως απουσία εισόδου στον πρώτο όροφο, καταχύστρες, τυφεκιοθυρίδες κλπ. Στην πλειοψηφία τους κατασκευάστηκαν τον 17ο και αρχες 18ου αιώνα. Ο πρώτος όροφος και το ισόγειο, ήταν πέτρινα Το ισόγειο χρησίμευε για αποθηκευτικός χώρος, δεν είχε παράθυρα και συνήθως –στις παλιότερες κατασκευές– ούτε πόρτα. Στον πρώτο όροφο υπήρχαν μικρά παράθυρα προστατευμένα με σιδερένια κάγκελα. Ο τελευταίος όροφος ήταν το κέντρο στου σπιτιού, με δωμάτια υποδοχής, κρεβατοκάμαρες και το μαγειρειό, ενώ η επιφάνειά του ήταν μεγαλύτερη από τους υπόλοιπους ορόφους χάρη στο «σαχνισί».
Παναγιά Τρουλωτή:. Πρόκειται για έναν από τους ελάχιστους βυζαντινούς ναούς που σώζονται στη Λέσβο και είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ονομάστηκε Παναγία Τρουλωτή ή Τουρλωτή, γιατί είναι ένας από τους ελάχιστους ναούς με τρούλο στο νησί και είναι μια από τις σπάνιες περιπτώσεις που το θόλο του τρούλου κοσμεί η εικόνα της Θεοτόκου αντί του Παντοκράτορα. Σύμφωνα με την παράδοση θεωρείται ότι κτίστηκε το 804μ.Χ. επί της αυτοκράτειρας Ειρήνης της Αθηναίας.
Λουτρόπολη Θερμής: Στη Θερμή παραδοσιακά καφενεδάκια, σπιτάκια με περιβόλια και παλιά αρχοντικά αμβλύνουν τις αντιθέσεις εικόνων από διαφορετικές εποχές και φτιάχνουν μια αρμονική γειτονιά. Το τζαμί, το παλιό λιοτρίβι και οι περίτεχνες βρύσες μαγνητίζουν τα βλέμματα όσων την επισκέπτονται, η πλακόστρωτη πλατεία και τα στενά σοκάκια προσφέρουν μοναδική φιλοξενία και εντυπωσιακούς περιπάτους στους επισκέπτες. Το κόκκινο της ντόπιας πέτρας που κοσμεί λιθόκτιστες κατασκευές, σοκάκια, σπίτια και εκκλησιές, δένει αρμονικά με το πράσινο της φύσης.
Η διαδρομή σε συμπιεσμένο αρχείο τύπου .kmz
The route starts from the settlement of Prehistoric Thermi and continues in a general eastward direction through the olive groves to the Towers of Thermi. The first stop is at Panagia Trouloti with the provision of drinking water. Then, the route moves northeast through olive groves to Loutroupoli Thermis. The route ends in Loutroupoli, but visitors can descend the provincial road that leads to the historical spa facilities of Sarlitza, at Thermi Beach.
Prehistoric Settlement of Thermi: In this place of healing, the goddess Artemis Thermia was worshipped. This significant settlement came to light through excavations by the British School of Athens between 1929-1933. The excavations revealed a city of early urban character in seven successive building phases of the Early (3200 – 2400 BCE), Middle, and Late Bronze Age (2000-1300 BCE).
Towers of Thermi: The towers exhibit fortification characteristics, such as the absence of an entrance on the first floor, machicolations, gun loopholes, etc. Most of the the towers were constructed in the 17th and early 18th centuries. The ground floor and the first floor were made of stone. The ground floor served as a storage space, without windows and usually, in earlier constructions, without a door. On the first floor, there were small windows protected by iron railings. The top floor was the central part of the house, with reception rooms, bedrooms, and the kitchen, while its surface was larger than the other floors thanks to the “sachnisi.”
Panagia Trouloti: This is one of the few Byzantine churches that have been preserved in Lesvos, dedicated to the Dormition of the Theotokos (Virgin Mary). It is named Panagia Trouloti or Turloti because it is one of the few churches with a dome (troulon) on the island, and it is one of the rare cases where the dome is adorned with the image of the Theotokos instead of Christ Pantocrator. According to tradition, it is believed to have been built in 804 AC during the reign of Empress Irene of Athens.
Loutroupoli Thermis: In Thermi, traditional cafes, small houses with gardens, and old mansions soften the contrasts of images from different eras, creating a harmonious neighborhood. The mosque, the old olive press, and the ornate fountains captivate the eyes of those who visit, while the cobblestone square and narrow alleys offer unique hospitality and impressive walks to visitors. The red of the local stone that adorns stone-built constructions, alleys, houses, and churches harmoniously blends with the green of nature.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 8: Αγιάσος (Σταυρί) - Πατωμένη - Καρίνη - Νυχτάντα - Ασώματος - Λιάκα - Αγιάσος (Σταυρί)
Η διαδρομή ξεκινά από τη συνοικία «Σταυρί» της Αγιάσου και κινείται βόρειο ανατολικά επί του Θεοφράστειου Μονοπατιού Φυσιογνωσίας, που κατά διαστήματα αποκαλύπτει τα ίχνη μιας παλιάς πατωμένης και διατρέχει ένα πυκνό δάσος καστανιάς. Πρώτη στάση στο χωρίο “Ασώματος» με τρεχούμενο – πόσιμο νερό και καφενεία. Στη συνέχεια η διαδρομή κατηφορίζει με πορεία βόρεια επί λιθόστρωτου μονοπατιού προς τη θέση «Νυχτάντα», όπου και πάλι υπάρχει παραδοσιακή κρήνη με πόσιμο νερό. Η πορεία συνεχίζει βόρειο δυτικά έως τη θέση «Καρίνη». Το τελευταίο τμήμα της διαδρομής κινείται με πορεία νότια –δυτική – ανηφορική επί του παραδοσιακού λιθόστρωτου μονοπατιού της «Πατουμένης».
Αγιάσος: Η Αγιάσος δημιουργήθηκε εκεί όπου έφτιαξε τη σκήτη του ο ιερομόναχος Αγάθων ο Εφέσιος, που ήρθε από τα Ιεροσόλυμα στη Λέσβο την εποχή της εικονομαχίας (803 μ.Χ.). Σύμφωνα με την κρατούσα σήμερα άποψη, το όνομα του χωριού προέρχεται από την επιγραφή της εικόνας της Παναγίας που έφερε ο Αγάθωνας από τα Ιεροσόλυμα, «ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ ΑΓΙΑ ΣΙΩΝ». Ο οικισμός Αγιάσου είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός με το από το 1978. Αξιόλογες είναι οι πολιτιστικές συλλογές της Αγιάσου που φιλοξενούνται στο Λαογραφικό Μουσείο.
Aσώματος: Ορεινό χωριό με πληθώρα θρύλων και τοπικών παραδόσεων, ο Ασώματος, είναι χτισμένος πλάι στον πέτρινο όγκο του «Νίκωνα». Περιδιαβαίνοντας τα λιθόστρωτα δρομάκια ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα πέτρινα σπίτια, τις όμορφες μαρμάρινες βρύσες, τα γραφικά καφενεία με τις κληματαριές, τα ευλαβικά εξωκλήσια και γενικά μια ατμόσφαιρα γνήσια….
Νυχτάντα: Στο μικρό Χωριό Νυχτάντα, το 1909 λειτουργούσε υδροκίνητο ελαιοτριβείο ένα από τα 5 του νησιού. Ένα μοναδικό σύστημα μεταλλικών σωλήνων, στηριγμένων σε κτιστές, ορθογώνιες κολώνες, το «υδραγωγείο», ξεκινούσε από μεταλλική δεξαμενή που γέμιζε από μυλαύλακο με δέση του ποταμού, πιο ψηλά. Ο οικισμός είχε λίγα σπίτια που εξυπηρετούσαν το ελαιοτριβείο και τους εύφορους μπαχτσέδες της κοιλάδας.
Καρίνη: Στην Καρίνη βρίσκεται ο Πλάτανος του Θεόφιλου με την μεγάλη του κουφάλα, μέσα στην οποία ο γνωστός ζωγράφος ζούσε, ειδικώς τους καλοκαιρινούς μήνες, φτιάχνοντας τα χρώματα του από φυσικά υλικά της περιοχής, με μυστικές συνταγές. Στον τοίχο του παλιού καφενείου διασώζεται έως και σήμερα τοιχογραφία του με τον Ερωτόκριτο, την Αρετούσα, τον Κατσαντώνη και το χορό του Ζαλόγγου. Η περιοχή της Καρίνης χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο μνημείο της φύσης.
Η διαδρομή σε συμπιεσμένο αρχείο τύπου .kmz
The route begins from the neighborhood of “Stavri” in Agiasos and moves northeast along the Theophrasteio Path of Natural History, which at intervals reveals traces of an old, paved road and passes through a dense chestnut forest. The first stop is at the village of “Asomatos” with running-drinking water and cafes. Then, the route descends northward on a paved path towards the location “Nychtanta,” where there is again a traditional fountain with drinking water. The journey continues northwest to the location “Karini.” The final part of the route moves south-westward uphill on the traditional paved path of “Patoumeni.”
Agiasos: Agiasos was created where the hermit Agathon the Ephesian built his hermitage, having come from Jerusalem to Lesbos during the iconoclastic period (803 AD). According to the prevailing view today, the name of the village comes from the inscription on the icon of the Virgin Mary that Agathon brought from Jerusalem, “MOTHER OF GOD AGIA SION.” The settlement of Agiasos is characterized as a traditional village, recognized as such since 1978. The cultural collections of Agiasos housed in the Folklore Museum are noteworthy.
Asomatos: An mountainous village steeped in legends and local traditions, Asomatos is built alongside the stone mass of “Nikonas.” Strolling through the paved alleys, visitors can admire the stone houses, beautiful marble fountains, picturesque cafes with vines, reverent chapels, and overall, an authentic atmosphere.
Nychtanta: In the small village of Nychtanta, in 1909, one of the island’s five water-powered olive mills was in operation. A unique system of metal pipes, supported by stone-built, rectangular columns called the “hydraulic conduit,” started from a metal tank filled with water from the river, located higher up. The settlement had a few houses that served the olive mill and the fertile orchards of the valley.
Karini: In Karini, you’ll find Theophilos’ Plane Tree with its large hollow trunk, where the renowned painter lived, especially during the summer months, creating his colors from natural materials of the region, using secret recipes. On the wall of the old café, a mural depicting Erotokritos, Aretousa, Katsantonis, and the Zalongo dance is preserved to this day. The area of Karini has been designated as a preserved natural monument.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 9: Μελίντα – Αναρριχητικό πάρκο Παναγιάς Κρυφτής – Παναγιά Κρυφτή
Μελίντα – Αναριχητικό πάρκο Παναγιάς Κρυφτής – Παναγιά Κρυφτή
Η διαδρομή κινείται επί χωματόδρομου από τη διασταύρωση του δρόμου από τη Μελίντα προς το Παλαιοχώρι με κατεύθυνση Δυτική. Ο δρόμος είναι εύκολος για περπάτημα και έχει θέα το Αιγαίο, καλύπτοντας μια διαδρομή 2,5 χιλιόμετρων. Σε απόσταση 2,2 χλμ η διαδρομή διακλαδώνεται και κινείται βόρεια προς το αναρριχητικό πάρκο Πανιαγίας Κρυφτής και νότια προς το μονοπάτι που καταλήγει στην Παναγία την Κρυφή (800μ χωματόδρομος) η τελική κατάβαση για τον κολπισκό της Παναγιάς Κρυφής εχει μήκος 450μ σε έντονη κλίση.
Μελίντα: Ο παραλιακός αυτός οικισμός αποτελεί το επίνειο του Παλαιοχωρίου με όμορφη πλατια επιμήκη παραλία με ασπρα μεγάλα βότσαλα. Η παραλία είναι γνωστή για τον βράχο που στέκει στην μέση της και συνθέτει ένα υπέροχο φυσικό τοπίο, ενώ πρόσθετο χαρακτηριστικό αξιοθέατο του μικρού οικισμού είναι και τα ερείπια από το Κτιριακό συγκρότημα ελαιοτριβείου Π. Κατσαρού με παραδοσιακή λιθοδομή από ντόπια πέτρα. Η Μελίντα προσφέρεται για στάση καθώς έχει καταστήματα για καφέ και φαγητό, ενώ υπάρχει βαρκάκι προς ναύλωση για πρόσβαση από θάλασσα του τελικού σημείου της διαδρομής στην Παναγία Κρυφτή.
Αναρριχητικό πεδίο Της Κρυφτής Τα Μάρμαρα: Το πεδίο βρίσκεται σε υψόμετρο 200μ. Ο βράχος είναι ασβεστολιθικός άριστης ποιότητας, επί του οποίου έχουν διανοιχθεί 15 νέες διαδρομές αθλητικής αναρρίχησης. Στο πεδίο προυπήρχαν διαδρομες απο το 2015. Όλες οι διαδρομές του πεδίου είναι εξοπλισμένες με ανοξείδωτες μόνιμες ασφάλειες και ανοιχτά ρελέ σύμφωνα με τα πρότυπα του οδηγού της ΕΟΟΑ, και κυμαίνονται σε επίπεδα δυσκολίας UIAA III – VIII / France 3 – 7a. Το πεδίο έχει νοτιοανατολικό προσανατολισμό, και ενδείκνυται για αναρρίχηση καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας από Φθινόπωρο έως Άνοιξη, και τις απογευματινές ώρες το Καλοκαίρι. Το πεδίο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του έργου «ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ» ενταγμένο στο Τοπικό Πρόγραμμα CLLC/LEADER ΛΕΣΒΟΥ.
Παναγία Κρυφτή: Το τοπίο χαρακτηρίζεται από τα απότομα βράχια που στις ρίζες τους αναβλύζουν ζεστά νερά. Το ξωκλήσι αυτό είναι κρυμμένο εξ ολοκλήρου στην ευρύχωρη σπηλιά ενός βράχου. Σύμφωνα με την παράδοση, αφού κρύφτηκε εκεί μία κοπέλα με το παιδί της, κυνηγημένη από τους Τούρκους σώθηκε και έταξε στην Παναγιά τη σπηλιά αυτή να την κάνει εκκλησία. Επίσης, σύμφωνα με μαρτυρίες, πολλοί Έλληνες της Μικράς Ασίας βγήκαν στην περιοχή αυτή με τις βάρκες τους μετά την καταστροφή, και την έχουν ως προστάτιδά τους. Τέλος, στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής, πολλοί Έλληνες διέφυγαν στη Μέση Ανατολή με συμμαχικά υποβρύχια, που πλησίαζαν αθέατα την απρόσιτη περιοχή της Παναγιάς της Κρυφτής. Το πολιτισμικό τοπίο της Παναγιάς της Κρυφτής, ιδιαίτερης γεωλογικής, φυσικής, θρησκευτικής και ιστορικής αξίας αναδείχθηκα σε προστατευόμενο με το ΦΕΚ ΑΑΠ 308/29.12.2017 ενώ η περιοχή έχει συμπεριληφθεί ως κύτταρο του Γεωπάρκου Λέσβου.
Η διαδρομή σε συμπιεσμένο αρχείο τύπου .kmz
The route follows a rural road from the intersection of the road from Melinta to Paleochori heading west. The road is easy for walking and offers a view of the Aegean, covering a distance of 2.5 kilometers. At a distance of 2.2 kilometers, the route branches off, moving north towards the climbing park of Panagia Kryfti and south towards the path that leads to Panagia Krifti (800m rural road). The final descent to the bay of Panagia Krifti is 450 meters in length with a steep incline.
Melinta: This coastal settlement is the seaside area of Paleochori with a beautiful elongated beach with white large pebbles. The beach is known for the rock standing in the middle, creating a wonderful natural landscape. Another characteristic landmark of the small settlement is the ruins of the Katsaros Olive Press Complex, built with traditional local stone. Melinta is suitable for a stop as it has cafes and restaurants, and there is a boat available for rental to access the final point of the route in Panagia Krifti by sea.
Climbing Area “The Hidden Marbles”: The field is located at an altitude of 200m. The rock is high-quality limestone, on which 15 new sport climbing routes have been opened. There were routes in the area since 2015. All routes in the field are equipped with stainless steel permanent anchors and open belay stations according to the standards of the Mountaineering Climbing Association of Greece (EOOA), ranging in difficulty levels from UIAA III – VIII / France 3 – 7a. The field has a southeast orientation and is suitable for climbing throughout the day from Autumn to Spring, and in the afternoon during Summer. The field was created as part of the project “EXPANSION AND IMPROVEMENT OF THE TOURIST PATHS OF THE MUNICIPALITY OF MYTILENE,” included in the Local CLLC/LEADER Program of Lesvos.
Panagia Krifti: The landscape is characterized by steep cliffs from which warm waters spring. This church is entirely hidden in the spacious cave. According to tradition, a girl with her child hid there, chased by the Turks, and was saved, dedicating the cave to Panagia as a church. Also, according to testimonies, many Greeks from Asia Minor came to this area with their boats after the destruction and consider it their protector. Finally, during the years of the German occupation, many Greeks escaped to the Middle East with Allied submarines, which approached the inaccessible area of Panagia Krifti unseen. The cultural landscape of Panagia Krifti, with its unique geological, natural, religious, and historical value, was designated as a protected area by Government Gazette AAAP 308/29.12.2017, while the area has been included as a cell of the Lesvos Geopark.
https://www.mytilene.gr/wp-content/uploads/2024/03/ΑΥΤΟΨΙΑ-ΛΙΜΑΝΙ.jpg
902
1600
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
https://www.mytilene.gr/wp-content/uploads/2020/10/mytilene-logo-1910b.png
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ2024-03-09 18:34:522024-03-09 18:36:56Αυτοψία στο λιμάνι Μυτιλήνης από τους Γενικούς Γραμματείς Δημόσιας Τάξης και Ναυτιλίας και Λιμένων παρουσία του Δημάρχου Παναγιώτη Χριστόφα