Στο ειδυλλιακό προάστιο της Μυτιλήνης «Βαρεία», μέσα σ’ ένα απέραντο ελαιώνα λειτουργεί από το 1965 το Μουσείο έργων Θεόφιλου.

Είναι δημιούργημα του με παγκόσμια φήμη και κύρος τεχνοκρίτη και εκδότη καλλιτεχνικών περιοδικών και βιβλίων, του επίλεκτου Λεσβίου Στρατή Θ. Ελευθεριάδη. Του γνωστότερου ως Tériade.

Για την απόκτηση της συλλογής αυτής ο ίδιος ο Tériade είπε:
«[…] Μια μέρα στις αρχές του 1928, βρέθηκα στο ατελιέ του Γουναρόπουλου στο Παρίσι. Εκεί βρισκόταν ακουμπισμένη πάνω σ’ ένα τραπέζι η φωτογραφία ενός έργου λαϊκού ζω¬γράφου που μου τράβηξε αμέσως την προσοχή και ρώτησα τον Γουναρόπουλο αν ήξερε ποι¬ος ήταν αυτός που είχε κάνε ι. το έργο. Ο Γουναρόπουλος, σχεδόν αδιάφορα, μου απήντησε: ‘‘Ένας γνωστός μου συλλέκτης από τον Βόλο μου έστειλε την φωτογραφία. Άλλες λεπτομέρειες δεν ξέρω’’.

Έφυγα από το ατελιέ του Γουναρόπουλου χωρίς να μάθω ούτε το όνομα, ούτε την καταγω¬γή του έργου της φωτογραφίας.

Πέρασε πολύς καιρός χωρίς να μάθω τίποτα.

Καμία υποψία, ότι ο ζωγράφος αυτός ήταν από τη Μυτιλήνη. Ύστερα από τρία τέσσερα χρόνια κατέβηκα στην Ελλάδα και πήγα στη Μυτιλήνη να δω τον πατέρα μου. Ένα απόγευμα, μπαίνοντας σ’ ένα καφενείο, είδα μια ζωγραφιά πάνω σ’ ένα τοίχο που μου θύμισε το έργο της φωτογραφίας. Ζήτησα πληροφορίες από τους θαμώνες. ‘‘Είναι ένας αλήτης -μου είπαν- που τριγυρνάει στα χωριά και ζωγραφίζει στα καφενεία για ένα ποτήρι κρασί’’.

Τότε, για καλή μου τύχη, είχε σταματήσει τις περιπλανήσεις του κι είχε εγκατασταθεί στη Μυτιλήνη. Φυσικά έσπευσα να τον συναντήσω. Θυμάμαι, αισθάνθηκα μεγάλη έκπληξη, όταν τον πρωτογνώρισα. Ήταν τόσο γραφικός έτσι όπως ήταν ντυμένος και τόσο αγνός.

Του ζήτησα να μου κάνει έργα, γιατί φοβόμουνα πως εκείνα που είχε κάνει στους τοίχους θα εξαφανιζόντουσαν αργότερα. Τα έργα του μου άρεσαν πολύ, είχαν μια δροσιά, αλλά και κείνη την ποιότητα που μόνο στις αληθινές καλλιτεχνικές δημιουργίες συναντάει κανείς.

Ως το θάνατο του έκανε έργα που τα έδινε στον πατέρα μου…[…]».

Το 1965ο Tériade, με δαπάνες του έχτισε το Μουσείο, σε σχέδια του Λεσβίου αρχιτέκτο¬να Γιώργου Γιανουλέλλη, το στόλισε με 86 πίνακες και το δώρισε στο Δήμο Μυτιλήνης, μέσω δε αυτού στους φιλότεχνους όλου του κόσμου.

Έκτοτε το Μουσείο λειτουργεί κανονικά. Απέκτησε διεθνή προβολή και εκτός απ’ τις χιλιάδες επισκεπτών που δέχεται όλο το χρόνο, φιλοξενεί και βοηθά καθηγητές και φοιτητές Σχολών Καλών Τεχνών, και γενικότερα μελετητές του έργου του Θεόφιλου, διοργανώνει διαλέξεις, εκδηλώσεις, εκπροσωπείται σε διεθνείς συναντήσεις κ.λ.π.

Παράλληλα έχει αναπτύξει αξιόλογη εκδοτική δραστηριότητα γύρω απ’ τον «αλαφροΐσκιωτο» ζωγράφο και το έργο του, δείγμα της οποίας αποτελεί και το λεύκωμα αυτό.

– Ν.Π. Δαμδούμης