Τίτος (Σταύρος) Ξηρέλλης

Τίτος Ξηρέλλης (27 Μαρτίου 1898 – 25 Ιανουαρίου 1985)

Λυρικός βαρύτονος και συνθέτης

Γεννήθηκε στα Πάμφιλα Λέσβου στις 27 Μαρτίου 1898. Ήταν το μοναχοπαίδι ενός φτωχού σιδηρουργού. Την ωραία του φωνή πρόσεξε ο δεσπότης ακούγοντάς τον να ψάλλει τον Απόστολο στην εκκλησία του χωριού του. Τον κάλεσε στη Μυτιλήνη με μισθό ένα ασημένιο μετζίτι.

Στη Μυτιλήνη πρωτοδιδάχτηκε ευρωπαϊκή μουσική, βιολί και ελάχιστα στοιχεία θεωρίας από τον Κλεάνθη Μυρογιάννη και βυζαντινή από τον Νικόλαο Παπαγεωργίου, μαθητή του πρωτοψάλτη Γεωργίου Ραιδεστηνού του Β΄ (1833-89) στην Κωνσταντινούπολη. Ο γιατρός Γριμάνης του σύστησε ανώτερες μουσικές σπουδές. Το 1915 πήγε στην Αθήνα και γράφτηκε στο Ωδείο Αθηνών ως τενόρος στην τάξη της περίφημης παιδαγωγού Νίνας Φωκά. Μετά τα υποχρεωτικά μαθήματα αρμονίας με τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη, γράφτηκε στην τάξη ανωτέρων θεωρητικών του Αρμάνδου Μαρσίκ και συνέχισε για λίγο μαθήματα βιολιού με το Γεώργιο Λομπιάνκο. Το 1920 ο Ξηρέλλης πήρε δίπλωμα «μονωδίας και μελοδραματικής» (άριστα, χρυσούν αριστείον εξαιρετικής ιδιοφυίας παμψηφεί) από το Ελληνικό Ωδείο.

Τον Σεπτέμβριο του 1920, προσλήφθηκε στο Ελληνικό Ωδείο ως «δάσκαλος του άσματος».

Σε καταχώρηση του Ελληνικού Ωδείου, τον Οκτώβριο του 1921 αναφέρεται ως μέλος του διδακτικού προσωπικού στη βαθμίδα δασκάλου. Την άνοιξη του 1925 έφυγε για το Μιλάνο με υποτροφία που του χορηγήθηκε με τη μεσολάβηση του Κωστή Παλαμά από το κληροδότημα Ιωάννου Βόζου. Επί έντεκα μήνες παρακολούθησε μαθήματα κοντά στον παιδαγωγό Τζουζέππε Μπόργκι.

Ο σπουδαίος αυτός καλλιτέχνης που διέπρεψε τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, σε ηλικία 87 ετών, έκανε την τελευταία του υπόκλιση στη ζωή, το πρωί της Παρασκευής 25 Ιανουαρίου 1985 και αποσύρθηκε διακριτικά, πίσω από τις κουίντες της ιστορίας. Μετά τον θάνατό του, το αρχείο του (μουσικές του συνθέσεις, προγράμματα, αποκόμματα Τύπου, αλληλογραφία κ.ά.), παραδόθηκε στον Δήμο Μυτιλήνης.


Η νύχτα φεύγει ολόχαρη
Η ζωή και το έργο
του Λέσβιου Τίτου Ξηρέλλη
© Δήμος Μυτιλίνης 2023